Հենրիկ Էդոյան
Կանգ առ, ես այստեղ եմ
բանաստեղծությունների ժողովածու
Երևան, 2013թ.
ՆՐԱՆ ԴՈՒ ՉԵՍ ՏԵՍՆՈՒՄ
Կինը միշտ հագնված է,
նույնիսկ՝ երբ մերկ է,
միևնույն է՝ նա
ծածկված է երազով:
նույնիսկ՝ երբ մերկ է,
միևնույն է՝ նա
ծածկված է երազով:
Այն ինչ տեսնում ես դու,
սոսկ քո արձագանքն է
սոսկ քո արձագանքն է
և երազն է քո:
Նրան դու չես տեսնում:
ԼԻՆՈՒՄ Է ԵՎ ԱՅՍՊԵՍ
Մի անգամ երեկոյան ես անցնում էի
փողոցով միայնակ, մի աշնանային թիկնոցով
փաթաթված: Հանկարծ մի ձայն հնչեց –
մեկն ինչ որ բան էր գոռում,
սաստիկ զայրացած սեփական փոքրությունից,
բայց ձայնը շատ էր մեծ: Լինում է և այսպես:
Ես նրան չտվեցի ոչ մի արձագանք,
անցա նրա կողքով, թեև նրա ձայնը
ծանոթ էր ինձ վաղուց: Պետք է շտապել,
ժամանակն անցնում է, ես նրա կողքով
անցնում եմ, հեռանում: Բայց մինչև այժմ
այդ գոռոցը հնչում է դատարկ օդի մեջ,
իմ լսողության սահմաններից այն կողմ:
ԵՐԱԶՆ ՈՒ ՏՐՏՄՈՒԹՅՈՒՆԸ ՀԻՆ ՓՈՂՈՑՆԵՐԻ
Երազն ու տրտմությունը հին փողոցների,
զբոսայգիների, պուրակների և
կիսամութ նրբանցքների,
ուր ես քայլում էի միայնակ, մեկուսի,
ուշ երեկոյան, օձիքս բարձրացրած:
Իմ քայլերի ոտնաձայները
հիմա եմ ես լսում: Օրերիս ստվերները
ինձ են փնտրում, որպեսզի
ապրեն ու հարատևեն: Մարմինն այստեղ է,
արձագանքները
գալիս են ուրիշ վայրից: Արված քայլերիս
խառն ու խճճված ուղեգծերը
դեռ ինձ են հետևում:
Խոսքերն ասվել են, բայց նրանց իմաստները
նոր մարմին են առնում: Մենության իմ հասկերը
վաղուց եմ ես հնձել: Իմ ձեռքերի մեջ
ես ոչինչ չեմ թաքցնում: Ինչ ունեմ` այնտեղից է,
ինչ չունեմ` այնտեղից է: Ես անուն
չեմ տալիս ոչ մի պատկերի: Մի ձայն եմ ես լսում:
Շուրջս զգում եմ թևաբախումներ:
ԵՎ ԵՍ ՎԵՐՋ ՉՈՒՆԵՄ
Իմ գնացքը կանգ է առնում քո կայարանում:
Իմ նավը դանդաղ մոտենում է քո
նավահանգստին:
Իմ ցերեկն ավարտվում է քո գիշերվա մեջ:
Իմ խոսքերը սահում են թեք զառիթափից
քո պարզված ձեռքերում:
Իմ լռությունը կրկնվում է քո
գիտակցության մեջ:
Իմ քայլերն ընդհատվում են քո դռան առաջ,
որից այն կողմ չգիտեմ` ով է բնակվում:
Իմ ստվերն ընկնում է և անհետանում
քո ստվերի մեջ:
Իմ ժամանակը հոսում է դեպի քեզ,
քո մեջ անհետանում:
Իմ ունեցվածքը հենց այն է, ինչ դու
վերցնում ես ինձանից:
Եվ ես վերջ չունեմ:
Եվ չունեմ սկիզբ
քո ափերի մեջ:
ԱՂՈՏ ԴԻՄԱՆԿԱՐ
Թափ տուր շեմի վրա ոտքերիդ փոշին,
երբ պատրաստվում ես դուրս գալ
քաղաքից:
Այնտեղ
դանակներ կան, որոնք քո կյանքի
ճյուղերն են կտրատում
և նետում կրակի մեջ,
և հսկա մի էկրան,
որի վրայով իրերն են լողում
և մարդկային աղոտ
դիմանկարներն են անցնում շփոթված,
ոչ մի հետք չթողնելով նրա մակերեսին:
ՎԱ՞ՂԸ, ԹԵ՞ ԵՐԵԿԸ
Ճանապարհը ոչ միայն առաջ է գնում, այլ նաև
դեպի ետ: Քայլելով առաջ, դու կարող ես հայտնվել
նաև ետևում, ինչպես չինացի ճանապարհորդը, որ քնում
դեպի Վաղը, բայց արթնանում էր Երեկվա մեջ: Ես
դեպի վերջն եմ քայլում, բայց իմ ստվերն ընկած է
սկզբի վրա: Ես Վաղվան չեմ հասնում, իսկ
Երեկն ինձ չի տեսնում: Ես մի անկյան մեջ եմ,
ճակատագրի երկու սլաքների միացման վայրում:
Ո՞վ է ինձ պահպանում տրտմության և խղճի
այս խաչմերուկում, ուր մեքենաների ձայներն են
աղմկում, և մարդիկ սպասում են կանաչ
լույսերին, անցնելու մյուս մայթը: Բայց եթե
ես կանչեմ` այս աղմուկի մեջ ինձ ո՞վ կլսի:
Վա՞ղը, թե՞ Երեկը:
Ինձ ո՞վ ձայն կտա:
ԽՈՍԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆ ԼՃԱՓԻՆ
Լճափին, ծառերի տակ, կլոր մի սեղան,
երկու շիշ գարեջուր, երկու բաժակ սուրճ:
«Երբ դու խոսում ես, ես քեզ չեմ հասկանում:
Ինչ արած, այդպես է: Բայց դու,- ասաց նա, -
մի´ անհանգստացիր: Դա ավելի լավ է»:
«Շատ բարի,- պատասխանեց, - երբ դու լռում ես,
ես քեզ չեմ հասկանում, բայց երբ խոսում ես –
ինչ որ բան կռահում եմ: Բայց դա չէ
կարևորը, կարևորը քո ձեռքն է, որ իմ ձեռքի
մեջ է: Մնացածը, սիրելիս, երազ է, որ կանցնի»:
ՄԵԿԸ ՀՍԿՈՒՄ Է ԻՆՁ
Մեկը բռնել իմ ձեռքը և տանում է ինձ
անծանոթ ճանապարհով, դեպի ուր, չգիտեմ,
բայց ես գնում եմ, չեմ դիմադրում, թեև ես նրա
երեսը չեմ տեսնում: Ամեն ինչ թեքվում է
դեպի մայրամուտ – օրը, նպատակը, շենքերի
լռությունը, մարդկային ճիգերի անպտուղ սպասումը,
երկնքի նեղ շերտը քաղաքի վրա, շրջազգեստի
բացվածքը դեպի ազդրերը խորացող:
Գնացքը մոտենում է կառամատույցին: Ոչ մի
դիմավորող: Ո՞վ գիտի, որտեղից է գնացքը գալիս:
Քնա՞ծ եմ, թե՞ արթուն: Մեկը հսկում է ինձ,
իմ ամեն քայլափոխին: Ես նրան ընդունում եմ,
հնարավոր է՝ նա սիրում է ինձ, նա ինձ սպասում է:
* * *
Արմունկներով մի հենվիր աշնան պաղ քամուն,
ձեռքերով մի քսվիր
օդի ապակու մեջ արտացոլված լուսնին,
ոչ էլ չափիր վոլտաժը ամռան արևի,
քեզ համար քո կյանքի հիմնաքարն ամրացրու
զգացմունքի և հույսի
շաղախով աներևույթ, քո ժամանակից
մի պտղունց աղ ցանիր քո հացի վրա,
ընտրիր բառերը, ինչպես սիրո համար
կընտրես կանանց գեղեցիկ
և անհավատարիմ, և լսիր՝ թե ինչ է շշնջում
մահը քո ականջներին
քո սիրո և քո անկման մոխրագույն երկնքից:
ՆԱՄԱԿԸ ԲԱԲԵԼՈՆԻՑ
Ինչպես ինչ-որ մեկն է գրել նամակում
(կավե աղյուսներին)-
«Ես սիրում եմ քեզ, ես քեզ կարոտել եմ,
Բաբելոնը մեծ է, բայց դու
ինձ մոտ արի, ինձ մենակ մի թող…»:
Իսկ նա մինչև հիմա Բաբելոն չի եկել,
իսկ նա մինչև հիմա դեռ սպասում է,
մեծ քաղաքում, մենակ:
Բաբելոնն ինքն էլ չքացել է արդեն,
անապատը ծածկել է տներն ու տաճարները,
գերեզմաններին դարերն են բարձրացել
ինչպես աշտարակներ
անտեսանելի:
Բայց նա դեռ սպասում է,
նա դեռ սպասում է,
ժամանակի ձեռքը փակել է բոլոր
դռներն ու դարպասները,
բայց նրա համար
մի բան է մնացել -
սպասումը
անվերջ,
մշտնջենական:
* * *
Դու խոսում ես ինձ հետ,
ես քեզ չեմ լսում:
Դու նայում ես ինձ,
բայց ինձ չես տեսնում:
Մեր երկուսի միջև
մեր դարն է կանգնած:
Մի կողմ քաշիր այն,
ինչպես պատուհանի
ծանր վարագույր,
և դու կտեսնես ինձ,
և ես կլսեմ քեզ:
ԱՆՄԱՏՉԵԼԻՆ
Անմատչելին այն է, ինչը կողքիդ է,
կարող ես մոտենալ, շոշափել, բայց դու
ձգտում ես ուրիշին: Անմատչելին այն է,
ինչը քեզ է տրվում այստեղ, այս պահին,
բայց դու փնտրում ես
նրան մի այլ վայրում: Անմատչելին
այն է, ինչի անունը
այնքան ես դու տալիս, որ նրան
էլ չես գտնում: Քեզ ինչ որ մեկը
խլում է քեզանից, դու ինքդ կորուստն ես քո:
Հավաքիր քո կյանքի
բոլոր բեկորները, այստեղից, այնտեղից, մոտեցրու
նրանց իրար, կառուցիր ինքդ քեզ
և չափիր ստվերը քո –
քո միակ անմատչելին:
* * *
Մի լուսին ինձ հեռվից մատնացույց է անում,
տրամվայները չքացել են արդեն,
վերջին տրամվայը ինձ տուն չի տանում այլևս:
Ո՞վ է սպասում ինձ: Նա գիտի, որ ես
անվերջ գալիս եմ, մոտենում իրեն,
բայց իրեն ձեռք չեմ տալիս:
Սպասում եմ նրան, ով ինձ է սպասում:
Մեր միջև մի լուսին անցնում է քաղաքի
գիշերվա վրայով: Վերջին տրամվայ, որ ինձ պետք է տաներ
փողոցից փողոց: Մի վերջին ճակատագիր
ճաղատ լուսնի տակ:
* * *
Ես չկատարեցի, ինչ որ գրված էր։
Ես անցա, ինչպես առավոտն է անցնում,
քսվելով շենքերին։
Ես պարտություններիս բաժակը դատարկեցի
իմ հույսերի վրա։
Ես իմ մեջ քամեցի ձիերի տխուր հանբերությունը,
որ լուռ դողում է մառախուղի մեջ։
Ես խոսել ուզեցի,
բայց իմ խոսքը թույլ էր, ինչպես խաչ ելնողի
վերջին ժպիտը
կամ մեռնողի ձեռքը։
Ես չկատարեցի, ինչ որ գրված էր։
Ես անցա ինչպես առավոտն է անցնում
քսվելով շենքերին։
Ես այն լուսինն էի,
որ շրջում էր քաղաքի տանիքների վրա
և անետանում ինչ-որ հեռու մի տեղ։
Եվ իմ տողերը, որ թույլ էին, ինչպես
խաչ բարձրացողի վերջին ժպիտը
կամ մեռնողի ձեռքը,
հռհռում են վրաս,
ինչպես զինվորները մի եղբայրական
գերեզման փորելիս։
Ես չկատարեցի, ինչ որ գրված էր։
1966
- Hits: 8091