Ռուզաննա Ոսկանյան

Արևային թռչուն

     Պատմվածք՝ գրված Արվեստի եռօրյա ակադեմիայի շրջանակներում

    Ապրում էր ժամացույցի մեջ: Սլաքներից այն կողմ առարկաները, մարդիկ, հատակով մեկ փռված ստվերները գլխիվայր էին երևում, սկսվում ու ավարտվում էին իրար մոտ գտնվող կետերում, ժամացույցի սլաքներից այն կողմ: 
    Պապս երկար հիվանդ պառկեց այս սենյակում: Սովետական հեռուստացույցից ճղճղացող հաղորդավարի ձայնին սովոր ականջները երեխաների ճղճղոցին այդպես էլ հանգիստ չարձագանքեցին. մի տեսակ անհաշտ էին ծերության հետ հաշտված պապիս ականջները և նոր խաղ, խաղալիք հորինած ճժերի գզվռտոցը: Մանկությունը խաղալիքների հետ պահվեց երեխաներիս համար չարաբաստիկ, բազմաթիվ հրաշքներ կուլ տված դարակում: Չգիտես ոնց, այդտեղ պահված բումերանգը երբեմն-երբեմն դուրս էր գալիս, կպնում ինչ-որ մեկի ծառին, թփին, դռանը, այդ ծառի, թփի, դռան տիրոջ ճղճղոցը խառնվում էր գունավոր հաղորդավարի ճղճղոցին, պապս անհանգստացած ականջ էր դնում մեր մանկությանը, ու բումերանգը անհայտ ժամանակով հայտնվում էր հրաշքներ կլլող դարակում:
    Եթե ժամացույցը երկար ժամանակ չես լարում, փոշին կուտակվում է թվերի արանքում, իրենով ծածկում թվերը: Ժամացույցի մեջ ապրողը բերանում դառնահամ է զգում` վաղուց չլացված լացի, չծիծաղված ծիծաղի, ու ավազը մի անցք է գտնում ու ծորում ժամացույցից դուրս:
    Հորեղբորս աղջիկը ծով երբեք չի տեսել ու ծովի մեջ այս ու այն կողմ քմահաճորեն քշվող մեր նավակն էլ նստելու իրավունք չուներ: Ծովս էլ ծով լիներ` կանաչ-կարմիր նախշերով մի գորգ, նավակս էլ` նավակ` մի մետրից քիչ կարճ վերմակ, որ տեղավորում էր պապիս ծերության հետ հաշվի նստող մանուկներիս: Պապս իրեն սիրաշահելու ձևը գիտեր, երբ արդեն հոգնում էր մեզ հետ վիճելուց` հաղթական ծուղրուղու կանչող շաքար-աքլորներ: Արևը շոյում էր աքլորի փետուրները, ու տաք, քաղցր, հաշտեցնող հեղուկը պապիս միջոցով մեզ իր մոտ էր կանչում, ու մոռանում էինք հրաշքների կղզի դարակն էլ, ծովի մարդակուլ ալիքներն էլ ու ջրերի վրայով հաղթական քայլում դեպի արևը:
    Ծուղրուղո՜ւ:
    Դեպքերը փոխում են իրենց տեղերը, ձևը սլաքներից այն կողմ ապրողի համար, դասավորվում այնպես, ինչպես իրականում պետք է լինեին, ու որոշ դետալներ են ավելանում, ինչպես մարդուն ամեն անգամ վերանորոգելիս:
    - Դռան ծակից նայելու փոխարեն կարելի է երբեմն մոտենալ:
    - …
    - Գուցե ծարավ եմ:
    - …
    - Գուցե խոսել եմ ուզում:
    - …
    - Գուցե մեռել եմ:
    Այո, այո, սկզբից մահն էր: Այն, որ չեմ հիշում: Այն, որ եղածը վերաշարադրում է: Մեկ վայրկյանում երեք զարկ, մեծ սլաքը պտտվում է առաջ, փոքրը` ետ:
    Այն, ինչ չեմ հիշում, չի եղել, ու ինչ չեմ ուզում հիշել, չի եղել, ու ինչ պնդաճակատորեն մոռանալ եմ ուզում, չի եղել: Անցյալ չունեցող, որ ապրում է սլաքներից այն կողմ:
    Մարդիկ փոքրերին չեն սիրում. ականջ սղոցող իրենց լացով ամեն ինչի կարող են հասնել. նախանձում են: Լուռ համակերպվել էի շոգեխաշող ջրի համբույրի հետ: Ջրին ձայնով հաղթել չէի կարող. վազելս էի հիշում. հիշելու ուրիշ բան չկար: Պապս ձեռքով դիպավ` լավացա. հեռուստացույցը չէր ճղճղում:
    Ամեն անգամ տաբատը կոճկելիս կնոջն էր հիշում` խմանքով է արդուկել: Ձեռքը ազատում էր տաք ծնկներից, հայացքով մի հատ էլ չափում այն, ինչ իրենն էր մի քանի ժամով, ու վերադառնում: Ամեն անգամ վերադառնում էր: Տատս պապիս կարոտից սկսեց բանաստեղծություններ գրել, երևի կարոտից, երևի բանաստեղծություններ: Հիմա տող-տող հիշել եմ ուզում:
    - Հենց այստեղ մեր տունը կկառուցենք:
    - Աղբից կմաքրենք ու կկառուցենք:
    - Երկհարկանի:
    - Աղբից կմաքրենք ու կկառուցենք:
    Կորել կարելի է ցանկացած տեղ, ու մուլտֆիլմից փախած բարի ոստիկանը քեզ կգտնի, տեղ կհասցնի: Ցանկացած տեղ կարելի է կորել, բայց ոչ քեզնից երիտասադ տատիդ ձեռքը բռնած` մեկ նրա ետևից, մեկ առջևից, մեկ ետևից, հիմնականում ետևից վազելիս: Մեծ հայելի է, որ անդրադարձնում է քեզ ետևից. լեզու ես հանում հայելու անծայրության մեջ: Սանրը առջևից գնացողի մազերի մեջ է մնացել, սանրից ճանաչեցի: Հազիվ համոզեցի, որ թաշկինակները, վերնաշապիկները ու հատկապես տաբատները խնամքով արդուկելով տնից հեռու տանող ճանապարհները մոռանալ չես տա, ու փախանք` մեր ետևից բոլոր ճանապարհները ջնջելով, առանց հացի փշուրներ շաղ տալու: Պապս կիսափակ աչքերով լսում է` ինչպես եմ կարդում սարսափ հեքիաթը անգլուխ ձիավորի մասին, ուսերը մոտեցնում է ականջներին, կիպ, որ ոչ ոք ոչինչ կռահի, ու այդպես նստում անգլուխ:
    Տիկ-տակ, տիկ-տակ: Հիշողությունն ասաց` եղել է, և եղև:
    Այսօր պապիս գլխով եմ փողոց դուրս եկել: Քաղցր, թաց աքլորը ծորում է դնչովս. ծուղրուղո՜ւ:
                                                                                                       Լուսանկարը՝ Սոնա Անդրեասյանի
  • Hits: 6293

Կայքը գործում է ՀՀ մշակույթի նախարարության աջակցությամբ։

© 2021 Cultural.am. Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են ՀՀ օրենսդրությամբ: Կայքի հրապարակումների մասնակի կամ ամբողջական օգտագործման ժամանակ հղումը կայքին պարտադիր է: