(հատված վեպից)

    ԴԵԿՏԵՄԲԵՐԻ ...

     Անցյալ դարի ութսունականները սևացնելու ցանկությամբ դուռը բացեցի: 

    Հայելիների սևը փոշոտվել, ծալքավորվել էր:  Ա+Բ=Սեր-ը զարմանալիորեն նույնն էր մնացել: Հետո էլ ասում են «սեր» կոչվածը մաքսիմում չորս տարի է տևում: Սերը չգիտեմ, բայց մթնոլորտը փոխվել էր: Այսինքն` ավելացել էր երկու կամ շուրջ երկու ամսով: Ուստի` կրկնեմ.
    ...Ու մթնոլորտ, որն իմ տարիքն ունի:

     Քննիչ-կնոջ ուսերին անցյալ այցելությունից հետո երկու պստլիկ, կասկածելի վարք ու անցյալ ունեցող աստղիկներ էին ավելացել: 
    - Կրիմինալ էլեմենտը եկա՞վ:
    Ձայնի մեջ մեղրի ու շաքարի էնպիսի քանակություն էր լցրել, որ ակամայից բուժքրոջ մտերմիկ դեմքը ծնվեց ու.
    - Արի, ընդհամենը կես ժամ ունեմ:
    Մոտեցա, որ մանուշակոտ պտուկները ճմրթեմ, երբ դիմագծերը փոխվեցին ու քննիչի ձայնը հեշտոցայինից փոխվեց առնանդամայինի:
   - Արտա ...յան, ինչո՞ւ եք եկել,- տանել չեմ կարողանում, երբ կինը տղամարդկայնություն է խաղում:
   - Չէի՞ք կանչել...
   - Ամսի տասին...
   - Ի՞նչ տարբերություն... Դեկտեմբեր ամսի բոլոր օրերն իրար նման են, բացի մեկից:
   - Նկատի ունե՞ք երեսունմեկը...
   - Չէ, տասը...
   - Բայց այսօր... Լավ Ձեզ հետ անիմաստ է վիճել: Ենթադրենք թե ամսի տասն է: Ծխելը թողե՞լ եք:
   - Չէ, հունվարի մեկից:
   - Փաստորեն, հունվարը Ձեզ համար կոնկրետ ամսաթվեր ունի...
   - Ինչո՞ւ եք հարցնում:
   - Չիմանա՞մ մյուս անգամ Ձեզ երբ կանչեմ:
   - Ենթադրենք ծխելը թողել եմ...
   Լազարեթի պատուհանից ծխարանի կողմը նայող կինը ցուցամատը քսում է շրթունքներին: Նրան երևի թվում է, թե էդ մսի կտորները ինձ համար նշանակություն ունեն:  Ջահել, քսանմեկ տարեկան իգասեր տղա... Մանուշակոտ կինը շրթունքները շարունակում է բացուխուփ անել:
   - Ներքևով աշխատի...
   - Քեզ համար տարբերություն կա՞...
   - Հա... Ինչ անում ես տակից արա...
   - Տափո՞ւկ...
   - Ու իմացի. ոչ մի էգ ինձ չի կարողանա փոխել... 
   - Փոխել ասեցիր` հիշեցի,-քածական ճղճիմությունն անտանելի է դառնում,- Էն օրը թաքուն ի՞նչ էիք ծխում:
   - Ծխախոտ...
   - Բա ինչի՞ էիր փոխվել...
   - Էս վրաս գործ ես բացում, հա՞...
   - Հա,- քննիչ կինը մուշտակի օձիքն է գուրգուրում,- ոնց որ չգիտեք: Ըհը... Էստեղ սևով սպիտակի վրա գրված է. «Քաղաքի մահվան հարցով բերման ենթարկել...»:
   - Կարդացել եք, գիտեմ...
   - Բա էլ ի՞նչ կա... Ես ուղղակի ապշում եմ, ո՞նց կարողացաք քսանութ տարի քաղաքի տղա լինելով...
   - Վկաներ ունե՞ք...
   - Անտարակույս, անպայման... 
   Գրպանիս մեջ խշխշան քոր զգացի: 
   ...Արջուկի ոջիլները վերջերս ակտիվացել էին: Խեղճը ձախ էր ուզում գնալ, բայց ոջիլները նրան դեպի աջ էին քշում: Մի երկու ամիս առաջ էլ, քնած ժամանակ, շանս մարմինի վրա դրանք, վերջին հարյուրամյակում. ամենաշքեղ շքերթն էին կազմակերպել...
   Քորն անտանելի դարձավ: Ձեռքս գրպանս խոթեցի, թափված աղը անդամիս դիպավ:
   - Ի՞նչ ես անում,- մատնիչ- բուժքրոջ վրա ինչքան շարժվող մսի կտորներ կան բացուխուփ են լինում,- հերիք չի՞ հետը խաղաս...
   - Ինչի՞ արեցիր...
   - Ի՞նչը...
   - Մատնելը` ի՞նչը...
   - Չէի ուզում` զորացրվես...
   -...Մեջդ էսքան հավատ չկա:
   Գրպանիս աղը շարունակում էր խսխսալ, երբ հարևան դուռը բացվեց ու հազարմայա սևով մի հնոտիք ներս մտավ: Ութսունականները սրա հետ համեմատած երևի քսաներկուերորդ դարում են:
   - Ի՞նչ է պատահել, զավակս...
   - Տեր Աստված...
   - Աստծո անունը պարապ տեղ մի տուր, որդիս...
   - Հայր սուրբ,- թվաց եկեղեցում եմ: Քաղմասում տերտերն ի՞նչ գործ ունի` խաչը վզից կախած, ավետարանը ձեռքին: Չլինի՞... «Գնդակահարություն»,-ուղեղս ինչքան դաժան բան կա ծնում-փայփայում ու ամիսներ շարունակ ինձ էդ կպչան քաքով կերակրում է:
   - Աչքերիս չեմ հավատում...
   - Հավատա, զավակս: Եկեղեցի գնո՞ւմ ես...
   - Պատրաստվում էի այսօր գնալ:
   - Հենց այնպե՞ս, թե՞ առիթ կա:
   - Հայր սուրբ, նոր տուն ենք տեղափոխվում: Աղը տանելու էի օրհնելու...
   - Աստված օրհնի, որդիս... Էլ ի՞նչ կարիք կա եկեղեցի գնալ: Հենց այստեղ էլ կօրհնեմ...
   - Բայց...
   - Մի քաշվիր, տուր... Սպասիր... Ապեր, դու սերիալում չե՞ս խաղում...
   Գրպանիս աղը փոշիանում, սենյակի օդը սպիտակացնում-խեղդում է:
   - Այո... Բայց... Այսինքն... Ուզում էի ասել... Դուք էստեղ ի՞նչ եք անում:
   Նոր միայն նկատեցի Տեր հոր ուսերին փայլփլող կապիտանային աստղերը:
   - Լավ, դերասան ես... Առաջադեմ մտավորական... Ասեմ... Սուտ խոսելը մեղք է, չէ՞... Սովետի ժամանակ պետական հատուկ պատվերով եկեղեցի մտա ուսանելու: Գիտես, թե ինչ ժամանակներ էին: Հազար մարդ էր արտասահմանից գալիս-գնում: Դրանց հսկել էր պետք, չէ՞: Հետո Սովետը քանդվեց ու պարզվեց կարող եմ իմ այս երկու մասնագիտությունները համատեղել... Էնպես որ աղդ օրհնած համարի...
 Մի վայրկյան ավել չեմ ուզում մնալ ես քաղմասական եկեղեցում: Փախչել... Փախչել սևից, ութսունականներից ու սևացած քահանաներից: Խեղճ Տեր Աստված... Խեղճ... 
   - Ասացիք` վկաներ ունե՞ք...
   - Հա, քաղաքի մահվան հարցում ձեզ մեղադրող կա:
   - Կարո՞ղ եմ իմանալ, ո՞վ է:
   - Ըստ օրենքի ոչ,- բուժքույր-քննիչի գլուխը բաժանվել էլ: Մի կեսին` բժշկական սպիտակ գլխարկ էր դրված, մյուս կեսին` զինվորական փափախ,-բայց քանի որ նա մահամերձ է, ապա թաքցնելն իմաստ չունի...
   - Ո՞վ է որ...  
   - Ձեզ շատ հարազատ մեկը:
   - Իմ հարազատների մեջ մատնիչներ չկան:
   - Պարզվում է` կան...
   - Կարո՞ղ եմ անունն իմանալ...
   - Խնդրեմ...
   Ութսունականներին արտադրված թղթերից մեկը թև առավ, աչքիս առաջ կանգնեց-քարացավ: Սպիտակի վրա սևով գրված էր.
   - Վարդանանց տասներեք... 

   ԴԵԿՏԵՄԲԵՐԻ ՏԱՍ

    Եթիմ... Եթիմ... Տունս... Եթիմ-Հուդա: Դո՞ւ ես ինձ մատնել... Վարդանանց տասներեք: Մի հասցե էլ ունենա՜ս... Եթիմ... Քեզ պետք է ոչ թե որբանոց, այլ` սադիստանոց տանել... Բա մի երկաթե գունդ չլինե՞ր` խփեի, էդ ավերակը փլեի: Ինչների՜ս է պետք... Պետք չէր լինի, եթե երկիրն անարդարացիորեն կլոր, իսկ մեր մարմինները միս ու արյունից չլինեին: Ես էլ խղճում էի... Մեղք է` ասում էի, մեզ քսան տարի ցրտից, շոգից պաշտպանել ու... մաշկացավը կոխել է մարմիններիս մեջ, որ ուր էլ գնանք, որտեղ էլ ապրենք իրենից չազատեվենք... Եթիմ-տուն, քո տեղն ու մերը... Ինչի՞, ինչի՞ համար... Ի՞նչ վատ բան էի քեզ արել. Վարդանանց տասներեք: Մորգ-քաղաք... Ուր էլ գնանք նույն դիակն է: Դիակ, ով մատնելուց բացի ուրիշ ոչինչ չգիտի... Խաղալիք-քաղաք, ո՞նց եմ գալու-թքելու քո գերեզմանին... Փախչել ուրիշ երկիր. Մոզանբիկ, Ֆրանսիա, Հոլանդիա, չգիտեմ ուր... Էս խաղալիք դիակից փախչել...