Ազգային տարազի ու ժամանակակցի հանդիպումը Երևանում

Օգոստոսի 15-ին մոտակա կիրակի օրը նշվում է Աստվածածնի Վերափոխման տոնը, որը Հայ Առաքելական Եկեղեցու հինգ Տաղավար տոներից մեկն է և հայտնի է նաև Խաղողօրհնեք անվամբ: Տոնը նվիրված է Սուրբ Մարիամ Աստվածածնի երկրային կյանքի ավարտին, անմահությանը և փառքին։ Այս տարի Աստվածածնի Վերափոխման օրը յուրատեսակ ձևով նշվեց «Տարազֆեստ»-ի շրջանակում:

Օգոստոսի 17-ին Երազ այգում մեկտեղվել էին գունեղ հայկական տարազներն ու ժամանակակից ձևավորումները: Փառատոնը ևս մեկ անգամ առիթ դարձավ` ցույց տալու, որ հնարավոր է մեկտեղել ավանդույթն ու նորաձևությունը: Իրար հաջորդեցին խաղողի օրհնությունն ու ազգային տարազները, ավանդական երաժշտությունն ու ավանդական արհեստներն ու արվեստը, որը վերածվեց գեղարվեստական շքերթի:

«Տարազֆեստ»-ը ծնվել է շուրջ տասը տարի առաջ՝ Տերյան մշակութային կենտրոնի նախաձեռնությամբ, որպեսզի պահպանի, զարգացնի և նոր շունչ հաղորդի հայ ազգային տարազին, ինչպես նաև հայ դիզայներներին աջակցելու համար, որոնք ստեղծում են ազգային հագուստ։ Կենտրոնի նպատակն է ազգային ժառանգության, արվեստի և մշակույթի զարգացումն ու հանրայնացումը: Կենտրոնն իրականացնում է հին հայկական տարազների, զարդերի, գորգերի և այլ արհեստների ցուցադրություն։ Կազմակերպվում են նաև արհեստագործության և արվեստի վարպետության դասեր՝ ասեղնագործություն, փայտարվեստ, գորգագործություն և այլն։

««Տարազֆեստ»-ն իր ողջ գաղափարական էությամբ նպատակ ունի պահել հայկականը, հայկական ձևը, շունչը, ոճը: Շատ կարևոր է նաև այդ ամենի տարածումը հատկապես երիտասարդների շրջանում, դրան են ուղղված հագուստներում առկա ձևաոճական առանձնահատկությունները: Այս տարի ունենք նաև երկու նոր անուններ, որոնք ցուցադրում են իրենց աշխատանքները»,- ասում է «Տերյան մշակութային կենտրոն»-ի տնօրեն Լիլիթ Մելիքյանը:

Քանի որ փառատոնը նպատակ ունի պահպանել անցյալն ու ներկան, արհեստն ու արվեստը, պատահական չէ, որ փառատոնի ընթացքում գործող տաղավարներում այցելուները ևս կարող էին մասը դառնալ գեղեցիկ տոնի, մասնակցել կավագործության, մաքրամեի, գորգագործության վարպետության դասերի: Զբոսաշրջիկների համար հատկապես առանձնահատուկ նորույթ էր տիկնիկագործության տաղավարը, դե իսկ բոլոր այցելուների և հատկապես փոքրիկների համար հետաքրքիր ժամանց էր ապահովում նկարչության տաղավարը, որտեղ հնարավոր էր ներկել տարազներ:

«Տարազֆեստ» փառատոնի կազմակերպիչ, մոդել Նարե Զաքարյանը նշում է.

«Ցուցադրում ենք թագարանային տարազներ, հարսանյաց զգեստներ, պատմական շնչով և տարրերով առանձնահատուկ նմուշներ: Ունենք նաև ֆոտոստենդ, որտեղ յուրաքանչյուր այցելու կարող է գալ և կրել տարազը և լուսանկարվել»:

ՏարազՖեստի շրջանակում երիտասարդ դիզայներները ներկայացրին ազգային տարազի ժամանակակից մեկնաբանություններ, որոնք ոգեշնչվել են հայոց մշակութային ժառանգությամբ: Դե իսկ ավանդույթի համաձայն` «Տերյան մշակութային կենտրոն»-ը ներկայացնում է ոչ միայն ազգային տարազները, այլև այս տարվա նոր անակնկալը՝ դիզայներների հատուկ ստեղծած նոր հավաքածուն, որը ոգեշնչված է հայկական ավանդական հարսանիքների գեղեցիկ առանձնահատկություններից։ 

«Տարազֆեստ»-ը ազգային ինքնության և մշակութային ժառանգության տոն է, որտեղ փորձ է արվում տարազը դարձնել ոչ միայն անցյալի մաս, այլև ժամանակակից ազգային ինքնության կենդանի խորհրդանիշ։ Ինչու հենց տարազը, քանի որ այն հայկական ազգագրական հագուստի ավանդական մասն է, որի ծագումը կապված է Հայաստանի պատմության և մշակույթի հետ։ Տարազը նաև ազգային ինքնության ցուցիչ է, պատմական հիշողության կրող, որն օգտագործվում է պարերգերում, տոնակատարություններում: Այսօր արդեն հայկական տարազի նախշերը օգտագործվում են նորաձևության մեջ:

Ալմաստ Մուրադյան