Զոյա Փիրզադ․ Պատուհանագոգը

            Պատուհանը փողոցին էր նայում: Պատուհանագոգը լայն չէր, բայց այնպիսին էր, որ հինգ տարեկանի մարմինս հեշտ ու հանգիստ տեղավորվում էր: Եվ պատուհանագոգն աշխարհի ամենախաղաղ տեղն էր: Ժամերով նստում էի այնտեղ ու թթի չիր ուտում, նայում  փողոցին: Թթերը հատիկ-հատիկ դնում էի բերանս, ծամում և չոր ու հաճելի քաղցրությունը կուլ տալով՝ նայում մարդկանց՝ մտածելով. «Ինչո՞ւ են մարդիկ այսքան քայլում... ո՞ւր են գնում. ասես երջանիկ չեն, գուցե հոգնած են. քայլելուց են հոգնել»:
          Քայլել չէի սիրում: Շուտ էի հոգնում և ուզում էի, որ ինձ գրկեին: Հինգ տարեկանում քայլելն աշխարհի ամենահոգնեցուցիչ գործողությունն էր: Ճանապարհներն անվերջ էին, կարծում էի՝ չարժեր ոչ մի տեղ գնալ ու հոգնել: Մտածում էի. «Եթե կարող ես քեզ համար նստել պատուհանագոգին ու թութ ուտել, նայել շուրջբոլորդ, էլ ինչո՞ւ պետք է քայլես, գնաս անծանոթ ու օտար փողոցներով: Հարազատ տեղից էլ լավ տե՞ղ: Տեղ, որին ընտելացել ենք»: Տեղ, որին առանց նայելու էլ գիտեմ՝ եթե ոտքերս երկարեմ, շեմի սպիտակ որ մի հախճասալին կհասնեմ: Առանց նայելու էլ գիտեմ, որ գլուխս հենել եմ պատուհանի կողքի գաջոտ պատին. հենց պատի այն հատվածին, ուր վաղուց քույրիկիս աշակերտական պայուսակից թռցրած մատիտով մի ծուռտիկ-մուռտիկ ճնճղուկ եմ նկարել: Թութ էի ուտում ու ինքս ինձ մտածում, որ երբեք չեմ հեռանալու այս հանգստավետ ու հարազատ վայրից: Ես չեմ ուզում լքել սպիտակ, ճաք տված հախճասալով մեր շեմն ու հետևիս հազիվ նշմարելի ճնճղուկով գաջե պատը: Լքել ճնճղուկին, որի ճնճղուկ լինելը միայն ես գիտեմ: Ուզում եմ հենց այստեղ՝ այս պատուհանագոգին նստել ու թթի չիր ուտել: Ուզում եմ ամեն օր աչքով ու մտքով հետևել պատուհանիս մետաղահյուս ճաղավանդակին: Ուզում եմ հայացքով ճաղավանդակը բարձրանալ-իջնել, մատիս ծայրով դրա արանքները մաքրել ու հետո մաս-մաքուր ճաղավանդակի հետևից ձեռքս թափահարել պատուհանի առջևի սոսուն: Ես ու պատուհանագոգի առջևի սոսին ընկերներ էինք: Նա էլ ինձ պես չէր սիրում տեղից շարժվել: Միշտ իրար հարցնում էինք. «Մարդիկ ինչո՞ւ են գնում», «ի՞նչ են փնտրում», «ո՞ւր են գնում»: Սոսին ասում էր. «Եթե մի հողակտոր լինի, որտեղ կարողանաս արմատ գցել, այլևս չես ցանկանա գնալ, հողից սնունդ կառնես, իսկ ջրի համար էլ հույսդ երկնքի կամ էլ կողքի առվակի վրա կդնես...»։ Ու ես ասում էի. «Եթե մի պատուհանագոգ լինի և սոսու պես մի ընկեր, էլ պետք չէ մտածես գնալու մասին»: Սոսին ուրախանում էր, որ իրեն ընկեր եմ համարում և առաջին իսկ հովիկի հետ սոսափում էր ճյուղերը:     
            Եվ մի օր էլ, որից կյանքի բոլոր կարևոր օրերի պես լուռ ու դատարկ մի պատկեր է մնացել, երկինքը զայրացավ, ու էլ չանձրևեց: Պաստերիզացված կաթի տուփերը, կոկա-կոլայի ջարդված շշերը, թերթերի կույտերը մի քանի փողոց վերևի առվակի հունը փակեցին, և սոսին օրերով անջուր մնաց: Թթի չիր էլ չունեի, որ ուտեի: Մայրս ասում էր՝ թութը թանկացել է...          
            Ես առանց թութ ջանում էի մարմինս, որ արդեն հինգ տարեկանի մարմին չէր, դժվարությամբ տեղավորել պատուհանագոգին: Պատի վրայի ճնճղուկը ուսս էր բարձրանում, իսկ պապանձված սոսին աչքը հառել էր երկնքին ու խոսելու տրամադրություն չուներ: Մարդիկ փողոցում էլ չէին քայլում... վազում էին:
            Եվ մի օր էլ, որից կյանքի բոլոր կարևոր օրերի պես լուռ ու դատարկ մի պատկեր է մնացել, մի ուժգին պտտահողմ բարձրացավ և մարմինս, որ արդեն հինգ տարեկանի մարմին չէր, խփեց պատուհանագոգի սև վանդակաճաղերին, կոտրեց ճաղերի հյուսքը ու ինձ էլ հետը տարավ: Վերջին պահին ձեռքս երկարեցի, որ գուցե սոսուց բռնվեի: Բայց այն չորացել էր, և ծեր մարմինն ու պապանձնված ճյուղերն անկարող էին պահել չգիտեմ քանի տարեկանի մարմինս: Եվ ես գնացի: Գնացի՞, վազեցի՞: Թե՞ թռա: Ոչինչ չեմ հիշում: Ի վերջո, մի օր էլ պատուհանագոգից հեռու մի տեղ անշարժ ընկա-մնացի, և ձեռքերս, որ կարծես տարիներ շարունակ ակամա բռունցքվել էին, բացեցի: Աչքերիս առաջ չգիտեմ որտեղից փչող քամուց սոսու պապանձված երկու տերև էր դողում՝ սեփական ձեռքերիս փոխարեն...

Պարսկերենից թարգմանեց Արեգ Բագրատյանը