Հրաչյա Սարիբեկյան. Հոգեհանգստի ձյունը

    Ես հանգիստ կարողանում էի նայել այդ կիսանկուղի պատուհանից, որ ցածր էր ու չարդարացված փոքր՝ թեկուզ որպես արհեստանոցի լուսամուտ: Ցանցկեն վարագույրի միջով աղոտ տեսնում էի կահավորանքը՝ մի հին հանդերձապահարան, դռան վրա՝ փայլատ հայելի, որի հետևում համր ու անշարժ վաղուց սպասում էի ինձ, անկյունում՝ մետաղական մահճակալ, հնամաշ ներքնակով ու բրդե ծածկոցով: Երբ կինը գիշերը տուն չէր թողնում, քեռիս էր քնում այդտեղ: Մահճակալի գլխին՝ մերկ պատից կախված էր բաճկոնը, որով պապս ռազմաճակատից էր փախել, քեռիս այն հագնում էր ցուրտ ու խոնավ այդ արհեստանոցում աշխատելիս: Ինձ հետաքրքրում էին դազգահն ու աշխատանքային տարբեր չափերի գործիքները՝ փոքրիկ սղոցը, փոքրիկ մուրճն ու փոքրիկ հարթարարը, որով կարող էի անվերջ փայտ հղկել: Արհեստանոցը կորած էր տարիների վաղեմության տաշեղների մեջ: Մայրս հողե հատակից ավլում էր խոնավացած տաշեղները, այդ հասարակ գործողությամբ քեռուս վտարում էր սենյակից, որ նրա վերջին նեցուկն էր, վերջին ապաստանը տան մեջ, որ ինքն էր կառուցել՝ ըստ իր մռայլ ու ծածկամիտ ներաշխարհի: 
    Առաջին հարկն զբաղեցնում էին վարձակալները, երկրորդը՝ քեռուս բազմանդամ ընտանիքը, պապս, որ խավարի մեջ խարխափելով, բախվում էր մարդկանց, որոնց անկանխատեսելի գոյության պատճառը ինքն էր հենց՝ թոռների զավակներին, որոնց իր օրում չէր տեսել… Ինձ, մորս ու քրոջս մնում էր խոնավ, բորբոսով ու սարդոստայններով պատված կիսամութ, սառն ու անհյուրընկալ կիսանկուղը, որից դուրս նայող միակ պատուհանի դիմաց երկրորդ հարկ տանող արտասանդուղքի պատն էր, իսկ երկու պատերի նեղ արանքն արև չէր տեսնում. հավերժական ստվերի մեջ էր:
    Ցերեկներն անց էինք կացնում երկրորդ հարկում, տան բաբախող սրտի՝ շիկացած, դղրդացող վառարանի շուրջ: Քեռուս ընտանիքը պաշարում էր վառարանը: Կարմրած դեմքեր, որոնց վառարանն էր կենդանություն տալիս, թմրած, ՈՉԻՆՉ չարտահայտող, ասես ԴԱՏԱՐԿՈՒԹՅԱՆԸ հանդիպած հայացքներ, բթացած մի անշարժությամբ նրանք հանդուրժում էին դժոխային ջերմությունը, հանուն գիտակցության պատճառած տարտամ հաճույքի, որ դրսում ցուրտ է. ծանր շնչում էին, հազում, խեղդվում, քամին հաճախ էր ծուխը լցնում տուն: Եվ սովորաբար ոչ ոք չէր խոսում, լսվում էր միայն փայտի ճարճատյունը վառարանի մեջ, կույր պապիս անհասկանալի հոգոցները… Գիշերն իջնում էինք ցուրտ ու խոնավ մեր կիսանկուղ՝ հաստ ու նամշած վերմակների ծանրության տակ քնելու, խոնավության հետ տհաճ մի համակերպմամբ:
    Մայրս ու քույրս քնում էին քեռուս անկողնում, ես՝ թախտի վրա, որ դրված էր դազգահի տեղում՝ հենված մի փակ, նշանակությունը կորցրած փայտե դռան, որի հակառակ կողմից սառնությունը դռան վրա ճնշում էր գործադրում, և թե ինչ կար դռան ետևում սառնությունից բացի, ես դեռ չէի կռահում:
    Գիշերները դուռն անապահով էր դարձնում իմ քունը: Հենց զգում էի, որ մայրս ու քույրս քնել են, սիրտս սկսում էր ավելի արագ տրոփել, շնչառությունս անհանգիստ էր դառնում. դռան հակառակ կողմից լսվում էր ինչ-որ մեկի հևքը: Քեռիս էր, որ կար… Պահ էր մտնում դռան ետևում… Խմում էր ու գիշերելու տեղ չէր ունենում: Ես խղճում էի նրան, վախենում նրա գիշերային արթնությունից, իսկ եթե հանկարծ պատուհանից ներս նայեր, կաթվածահար կլինեի իսկույն: Իմ շնչառությունն էր: Լսողությունս որսում էր բոլոր ձայները՝ երկրորդ հարկի հատակի գաղտնի ճռռոց, դռների անբացատրելի ճռռոց, կատուներ, որ ներսուդուրս են անում, ինչո՞ւ են կատուներն այդքան շատ այստեղ, կատուների աղեկտուր ձայն՝ ավերակների տակ մնացած մանուկների լաց, ջրհորդանների չռռոց, ձյան հալոցքի կաթկթոց, տունը փլվում էր կաթիլ առ կաթիլ…
    Բայց քունը, որին գիշերով այդքան մարդ էր ենթարկվում, ծպտվում, մոտենում էր, փակում աչքերս, ես կորցնում էի զգոնությունս, ուշագնաց լինում: Առավոտյան սթափվում էի ապահովության զգացումով: Լուսաբացն այդ սենյակում կռահվում էր միայն: Չգիտեմ ինչու, մորս գիշերային իմ վախերի ու երազներիս ծածուկ սպառնալիքների մասին ոչինչ չէի հայտնում, մարդ մանկությունը համր է անցկացնում կարծես: Առանց դրա էլ մայրս որոշել էր ինձ ու քրոջս վախ չափելու տանել, անհամբեր Շողեր տատի տուն գնալուն էի սպասում, մի անգամ Շողեր տատն արդեն չափել էր իմ վախը: Մենք ցնցուղ չունեինք, կիրակի օրերը մայրս ինձ ու քրոջս տանում էր նրա տուն լողացնելու, հիշում եմ նրա բնակարանի անփոփոխ մաքրությունը. հարյուրն անցած Շողեր տատն ասես անկոչ հյուրի էր սպասում… Նրա կահույքի, արևից տաքացած հատակի ներկահոտը, դեղերի հավերժահոտը… Սրվակներ՝ պահարանի վրա, հին ու համբերատար մի ժամացույց, որ չափչփում էր հորս Բագրատ պապի կյանքի վերջին խաղաղ րոպեները, տատիս հետ ես էլ էի ներկա հորս պապի հոգեվարքին ու հիմա էլ հիշում եմ, թե ինչ աննկատ ժամացույցն անցավ կյանքի սահմանը, և որքան էր նույնն այն միօրինակությունը, որով չափչփում էր ՉԳՈՅՈՒԹՅԱՆ լուռ ու արևոտ ժամանակը: Մետաղական թկթկոցը, որ մրցության էր մտել սրտի տրոփների հետ… Եվ ժամացույցը, որ վերապրեց Բագրատ պապին: Հիշում եմ, թե Շողեր տատի մահն ինչ ազդեցություն էր գործել ինձ վրա: Դա այն ձմեռ էր հենց, երբ մենք տեղափոխվեցինք քեռուս տուն: Հազար ինը հարյուր ութսունութ թվի ձմեռը քեռիս տախտակներ էր մեխում, ես կանգնում էի նրա կողքին, ապուշի պես նայում՝ ինչպես է տախտակներից դագաղ կազմվում: Քեռի… գիտեի, բայց մի բան պիտի հարցնեի, ինչի՞ համար է դագաղը: Ո՞ւմ համար է… Ինձ այդ պահին թվաց, որ դագաղի մեջ մարդկանց մեխում են, քեռիս մեխում էր, մեխում էր և անելանելի մի դատարկությունն արձագանքում էր այդ հարվածներին… Ես շրջվեցի, որ թաքցնեմ արցունքներս, զսպեցի, բայց հիշում եմ այն մռայլությունը, որով համակված էր այդ օրվա իմ խաղը: Ես լաց էի լինում վերմակիս տակ: Շողեր տատը թախտիս մեջ էր, ես պառկած էի թախտին, իսկ նա ուզում էր դուրս գալ, ես զգում էի, որ թախտից ընկնում եմ ու այդպես էլ չկարողացա պահել ինձ: Վեր թռա արդեն գետնին: Մի անգամ էլ քույրս էր ընկել անկողնուց, աչքերը փակ լաց էր լինում ու չէր կարողանում արթնանալ… Ինձ թվացել էր, թե իմ ննջասենյակում եմ արթնանալու, մոռացել էի, որ քեռուս տանը չեմ: Մեր ննջասենյակը հիշում եմ փողոցից. շենքի արտաքին պատն ամբողջությամբ փլվել էր, հատակը թեքվել, բնականարանի ներսը հեռվից տեսանելի էր: Շենքի սանդուղքով բարձրանալը վտանգավոր էր, աստիճանները հեռացել էին: Մայրս ու քեռիս գնացին կիսաքանդ շենքից մեր տաք հագուստները բերելու: Ես ու քույրս անհամբեր սպասում էինք: Նրանք վերադարձան երկու ճամպրուկով: Մենք նայում էինք մեր փրկված շորերին: Ես հագա իմ սիրած բրդե սվիտերը, որի մեջ տաք էր ու ապահով, անկաշկանդ ու ազատ: Մայրս բերել էր իմ սիրած խաղալիք մեքենան, քրոջս տիկնիկը, անցյալը վերադարձվում էր մեզ: Վարձակալների աղջիկներից մեկը, քրոջս շաքար խոստացավ, եթե քույրս տիկնիկն իրեն տա խաղալու: «Եթե երկու հատ բերես, կտամ»,- ասաց քույրս: Զարմանալի է, որ աղջկա անունը չեմ մոռացել, որ անունները մեր հիշողության մեջ կարող են ոչ մի հիմնավորում էլ չունենալ: Հայարփին մեզ ուղեկցեց երկար մի միջանցք, որի երկու կողմերում դռներ էին՝ տախտակե հատակին անհավասար, փոսն ընկած դռներ, ուրեմն սենյակները կիսանկուղային էին: Միջանցքում մանուկներ էին խաղում: Օդը խոնավ էր, միջանցքով մեկ լվացքի պարաններ էին, և թացից խուսափելն անհնար էր: Մարդիկ ապրում էին այդտեղ մի գաղջ հարմարավետության մեջ:
     Աղջիկն անհետացավ քրքրված վարագույրի ետևում, ես առաջին անգամ էի դռան փոխարեն վարագույր տեսնում: Վարագույրի ետևից ապտակ լսվեց, լաց. մայրն աղջկան շաքահարատիկ թռցնելիս բռնել էր երևի: Մենք չար աղքատության մի որջ էինք ընկել: Ես ու քույրս սպասեցինք, բայց աղջիկն այդպես էլ դուրս չեկավ, նույնիսկ, երբ լացը կտրեց և լռության կարճատև դադարին պղնձե ամանների չխկչխկոց հաջորդեց: Երեխաները շրջապատել էին մեզ, մաշված, թափթփված շորերով, ապակի կտրած հայացքներով նայում էին մեր խաղալիքներին, մեզ հետաքրքիր էր, թե ուր էր դուրս բերում կիսամութ, նեղ ու երկար միջանցքը: Ետնաբակ, ուր դրված էին քեռուս դազգահն ու աշխատանքային գործիքները: Ետնաբակի փակուղու հակառակ կողմում հարևանի այգին էր, միակ դուռն այդտեղ մեզ ներս բերեց ծանոթ նախամուտք, ուր երեք դուռ կար. մեկը բակ էր տանում, մյուսը մեր սենյակ, երրորդը տան ամենածածուկ ու մութ անկյունի վրա էր կողպված, սենյակ, որը դռան երկու կողմից ներքին պատուհաններ ուներ, մի աղոտ լույս էր սողոսկում այնտեղ, և սպիտակ լոգարանից բացի ոչինչ չէր երևում այդ սենյակում, որի մթության գաղտնիքը պահ էր տված վիթխարի ու ժանգոտ մի կողպեքի: Սենյակը երևի բաղնիք էր եղել: Մեզ լողացնում էին ողորկ հատակով այդ միջանցքում կամ նախամուտքում՝ փակելով բակ ու ետնաբակ տանող դռները: Այդտեղ ջրով լի տակառի մեջ քույրս լողացրեց իր տիկնիկին: Հետո տիկնիկը ձեռքից ընկավ ջրի մեջ, և ջրի միջից նայում էր ջրահեղձի ապշած դեմքը: Ես իմ խաղալիք մեքենան երկրորդ հարկ բարձրացնող արտասանդուղքից շպրտեցի հարևանի այգի, որ ամբողջովին պատված էր տերևների թաց դիակներով: Այգին մուտք չուներ, չորս կողմից մամռակալած պատ էր, ինձ հետաքրքիր էր, թե առհասարակ ոնց են իջնում այնտեղ, ու ոնց են մեծերը հանելու խաղալիքս: Երկրորդ հարկ տանող արտասանդուղքը հավասարվում էր հարևանի խոհանոցի տանիքին, որ նաև երկրորդ հարկի համար մի փոքրիկ բակ էր. տներն այդ թաղամասում կպած էին իրար, իրար վրա ելած, մեկը մեկի մեջ մտած, մեկը մյուսի անանջատելի շարունակություն, ես պատկերացնում էի, որ կարելի էր անցնել հարևանի բակ ու այնտեղից ցատկել այգի: Քույրս քեռուս խնդրեց, որ տակառից հանի իր տիկնիկը: Տիկնիկդ խեղդված կլինի, ծաղրեց քեռիս: Ես նրան խնդրեցի, որ այգուց մեքենաս հանի: Քեռուս կինը չկորցրեց ամուսնու կարճահասակությունը ծաղրելու առիթը, ես հասկացա, որ եթե կարճահասակ քեռին թռչի այգի, չի կարող բարձրանալ վերև: Նա բացատրեց, որ այգին խաղալիքների ծուղակ է: Հա, հա, հա: Կատվի աչքերով այդ կինը ծիծաղում էր, որպես փտած ատամներով վհուկ, որ կին էր ծնվել իբրև վրիպում և նրա գոյությունն էր պայմանավորում այդտեղ կատուների առատությունը, և ծիծաղում էր այնպես, ասես զսպում էր, որ մլավի… Հա, հա, հա: Խաղալիքների ծուղակ:
    Տակառի ջուրը թափեցին և քրոջս տիկնիկը հանեցին: Իմ մեքենան այդպես էլ մնաց այգում, գնում, ժամերով կախվում էի բազրիքից, նայում էի անհասանելի իմ խաղալիքին, և անհասկանալի էր ու տխուր, որ կարող էի տեսնել ու անկարող լինել հանել այն: Ծառերին մնացած ձյունը կաթկթում էր, ջրհորդաններից ջուր էր չռռում, տաք եղանակ էր, ճնճղուկներն աղմկում էին գարնան խաբուսիկ խոստումից, երկինքը մութ էր ու փակ, որպես քարե ճաքճքած գմբեթ. ձյուն էր սպասվում:
    Նա եկավ անսպասելի: Հիշում եմ կոշիկների թփթփոցը, սենյակ խուժած ձյան սառնությունն ու օդի թարմությունը. այդ օրը ձյուն էր տեղում: Հիշում եմ կեսգիշերին վառված լույսը, իմ ամաչկոտ կարոտը, նրա նոր հագուստը, առաջին անգամ էինք ջինսե հագուստ տեսնում, իմ նոր խաղալիքը՝ մի շատ պստիկ, բայց ծանր ավտոմեքենա, որ թաքցրի ամենաապահով տեղում՝ բարձիս տակ: Գիշերը լսում էի նրանց խոսակցությունը, հաճույքով հիշում, որ բարձիս տակ խաղալիք ունեմ, մայրս շշուկով պատմում էր ավերակների տակ մնացած Շողեր տատի մասին, ես լսեցի, որ Շողեր տատի դագաղում շորի պես մի բան է եղել: Իմացա, որ հայրս կարող է լաց լինել, ես մտածեցի, որ Շողեր տատի մահվան մեջ դագաղներ սարքող քեռուս մատը խառն էր: Եվ քանի որ հայրս եկել էր և իմ կողքին էր լինելու, հանգիստ կարող էի ատել քեռուս: Ես հասկացա, որ հայրս եկել էր մեզ փրկելու: Մտքիս մեջ կրկնում էի այն անծանոթ ու հեռավոր քաղաքի անունը, ուր մեզ տանելու էր նա: Կաունաս: Եվ կարծեմ այդ անծանոթ անունը կրկնելով էլ քնեցի: Քնեցի ապահով, որովհետև հայրս արթուն պիտի մնար, քնելու տեղ չկար, և նրա արթնությունը ապահովություն էր ներշնչում ինձ:
     Հաջորդ օրվանից հայրս ու քեռիս գնացին փլատակների տակ մնացած հարազատներին գտնելու, վերադարձան, նստեցին վառարանի շուրջ, խմեցին, հայրս լաց եղավ: Քեռիս վերսկսեց խմելը: Հայրս համարձակության էր դրդում  նրան, չեզոքացնում քեռուս վախը կնոջից, և կինը չէր գտնում իր տեղը, թե ինչ-որ մեկը կարող էր չեզոքացնել ամուսնու վրա ունեցած իր ազդեցությունը: Մեղադրում էր հորս քեռուս գործից գցելու մեջ, թե մեղավորը հայրս է, որ նորից քեռիս խելքը խմելուն է տվել: Հետո սկսեց հարբած ամուսնու առջև դուռ փակել և քեռուս դրսում թողնել: Դրա մեջ հորս ուղղված մեղադրանքից բացի, մեր խղճի վրա ազդելու դիտավորություն էլ կար. չէ՞ որ մենք էինք զբաղեցրել քեռուս արհեստանոցը, միակ սենյակն, ուր հարբած ժամանակ քնում էր քեռիս:
    Մի առավոտ քեռուս տան ամենածածուկ անկյունում՝ նախկին բաղնիքում գտան, քեռիս կարճահասակ էր և կարողանում էր հարմարվել լոգարանի մեջ: Գիշերները, երբ լռություն էր իջնում, քեռիս տախտակ էր մեխում: Մուրճի այդ հարվածների տակ անկարելի էր քնել: Հայրս նստում էր անկողնում, բայց, երբ իմացավ, որ քեռիս գիշերային չարաբաստիկ լռության մեջ դագաղ է սարքում, կորցրեց իրեն: Գիշերները հայրս վախկոտ ու նյարդային մարդ էր դառնում: «Լևո՜ո՛ ն»,-մի գիշեր բղավեց հայրս, անկողնում նստած: Այդ բղավոցի մեջ թե՛ վախ կար, թե՛ սպառնալիք: Քեռիս շարունակում էր թխկթխկացնել, հայրս ընկրկեց, չհամարձակվեց ելնել անկողնուց: Ձեռքերը դողդողում էին: Նրանց միջև լարվածությունը հասունացել էր: Քեռուս կինը բորբոքում էր այդ լարվածությունը, իսկ հայրս ու քեռիս խմում էին ու հաշտվում: Քեռուս կինը դրսում էր թողնում քեռուս, քեռիս թխկթխկացնում էր, հայրս հայհոյում: Մի գիշեր ես իսկապես վախեցա թխկթխկոցներից. հայրս քնի մեջ էր սպառնում քեռուս, նա արագ-արագ կրկնում էր. «Լևոն, Լևոն, Լևոն»,-հայրս ուզում էր արթնանալ, բայց քեռիս շարունակում էր մեխել ու հայրս չէր կարողանում բացել աչքերը, անհանգիստ շուռումուռ էր գալիս, ինչ-որ կցկտուր բաներ ասում, վախի բացականչություններ բաց թողնում, ասես նրան թվում էր, թե քեռիս մեր սենյակի դուռն է մեխում մեզ վրա: Քեռիս շարունակում էր մեխել և մի անհուն, անընդգրկելի ԴԱՏԱՐԿՈՒԹՅՈՒՆ արձագանքում էր մուրճի հարվածներին, ասես վիթխարի, վիթխարի, տան մեծության մի ԴԱԳԱՂ էր սարքում:
    Հաջորդ օրը տհաճ մի միջադեպ ավելի սրեց իմ վախը սենյակից, ուր մենք գիշերում էինք: Այդ օրը թախտին կպած դռանը թակոցների տարափ էր տեղում, թակոցները դադարում էին, դռան ետևից ծպտվող ծիծաղի ձայն էր լսվում, իրենց անվտանգությունից համարձակություն առնող մանուկների հրճվանք, նրանք գիտեին, որ չեն կարող բռնել իրենց, որ թխկթխկոցներով չեն կարող ճանաչել իրենց, ու համարձակություն ստացած ծեծում էին դուռը: Ուրեմն դուռն այն միջանցքի վրա էր բացվում, ուր մենք մի անգամ քրոջս հետ եղել էինք, հորս ձայնն ուրեմն մատնել էր մեր գոյությունը:
    Այդ օրը հայրս մենակ դուրս եկավ տնից, վերադարձավ հարբած, քեռուս հետ շարունակեց խմել, նորից հաշտվեցին: Մայրս ինձ ու քրոջս իջեցրեց քնելու, քույրս մորս խնդրեց, որ չբարձրանա վերև, մնա մեզ հետ: Գիշերվա կեսին աղմուկից վեր թռա. կանացի ծղրտոց, քեռիս սպառնում էր, հայրս հայհոյում, քեռակինս բղավում էր, արտասանդուղքը դղրդաց, ինչ-որ մեկը թափով իջնում էր աստիճաններով, հայրս քեռուս ցեղն էր հայհոյում, գիշերային լռության մեջ նրա ձայնը սահմռկեցուցիչ բարձր էր հնչում: Մեր սենյակի դուռը շրխկոցով բացվեց: Սառնություն խուժեց ներս: Իսկ վերևում շարունակվում էին բղավել իրար վրա: Մայրս խնդրեց, որ հայրս լույս չվառի: Ես արթուն էի: Հայրս չէր հանդարտվում, շարունակում էր բարձրաձայն հայհոյանքներ տեղալ քեռուս, քեռուս կնոջը, մորս վրա գոռում էր, պահանջում, որ իրերը հավաքի: «Վաղը, վաղը կգնանք»,-խնդրում էր մայրս: Հայրս առարկություն չէր ուզում լսել, մի գլուխ հայհոյում էր, որ վերևում լսեն: «Գնում ենք, ես էս սենյակում մի րոպե ավել չեմ մնա»: «Լուսանա դուրս կգանք, լույսը բացվելուն քիչ է մնացել,-համոզում էր մայրս,-գիշերով երեխեքի հետ ո՞ւր ենք գնալու ախր, որտեղ ենք մնալու»: Չգիտես ինչու՝ հայրս սկսեց մորս պատմել, թե փլատակների տակից իր քեռուն են հանել, քեռուն, որին շատ էր սիրում, այդ մահն էր հենց արդարացնում նրա ցանկացած քմահաճություն: Կռիվն ըստ ամենայնի ինքն էր հրահրել, հրահրել էր, որովհետև իր քեռին մահացել էր, որովհետև նյարդերը տեղի էին տվել, որովհետև գիշերային թխկթխկոցները վերջնականապես հունից հանել էին հորս, դարձրել դյուրագրգիռ, հրահրել էր, որովհետև փսխելու ցանկություն էր առաջացել մոտը:
    Մայրս քրոջս արթնացրեց քնից, քույրս ապշած նստել էր անկողնում ու նոր վառված լույսից կկոցում էր աչքերն ու չէր հասկանում՝ ինչու են արթնացրել իրեն, ինչու են հավաքել ճամպրուկները: Մայրս հագցրեց մեր վերարկուները, կապեց շարֆերը, այնպես, որ դժվարությամբ էինք շարժվում ու շնչում:
    Ձյուն էր գալիս: Դրսից ես պատուհանից նայեցի սենյակին, լույսը վառած էինք մոռացել, ես տեսա, թե որքան դատարկ է սենյակն առանց մեզ, առաջին անգամ մարդուս՝ իր ետևից թողած բացակայությունը տեսա՝ աղոտ լուսավորված: Մայրս չուզեց հետ դառնալ ու հանգցնել լույսը, վատ նախանշնան էր: Հայրս պետքարանում փսխեց: Ձյան վրա սևին էին տալիս արյան հետքեր, որ աստիճաններով վերև էին տանում: Վերին սանդղահարթակի վրա, դռան շեմին կանգնած քեռիս կանգնել, նայում էր մեզ, դժվար էր ասել, թե ինչ էր արտահայտում նրա անշարժ դիրքը, հայացքը, ակնակապիճները խավար էին ու դատարկ, աչքերի գոյությունն անապացուցելի, տեղում սառել էր: Հարբած էր, պապանձված, այդ անշարժությունը ապշա՞նք էր արտահայտում, հրաժե՞շտ, թե՞ սպառնալիք:
    Հետո տեսա, որ արյան հետքերը աստիճաններից իջնելով տանում են մեր սենյակ, բնակելի այն շիրիմ, որից հայրս ազատեց մեզ և գիշերվա կեսին հասցրեց մի բաց, տներից ազատագրված, կոորդինատներից դուրս մի տարածք, ուր տարածության ու լռության կատարյալ ներդաշնություն էր տիրում. ձյուն էր տեղում՝ հանուն մեծ լռության: Մայրս ճամպրուկը դրեց գետնին, ձների մեջ: Սպիտակ գիշեր էր, ձյունը լույսը ոչ թե ընդունում, այլ արտածում էր: Ձյան փաթիլները ոչ թե իջնում, այլ բարձրանում էին վերև:
    «Հիմա գիշերը որտե՞ղ ենք մնալու»,-հարցրեց մայրս: Հայրս ճամպրուկներն իջեցրեց փափուկ ձյան մեջ, կանգնած տեղում ճոճվեց, ձյունը տեղում էր իր վրա, ձյունը տեղում էր իր շուրջ: Հայրս խորը շնչեց ձյան օդը, արտաշնչեց, իբր ձյունը երբեք այդքան պատեհ չէր եղել, ու ասաց. «Թեկուզ հենց էստեղ»:        
  • Hits: 7545

Կայքը գործում է ՀՀ մշակույթի նախարարության աջակցությամբ։

© 2021 Cultural.am. Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են ՀՀ օրենսդրությամբ: Կայքի հրապարակումների մասնակի կամ ամբողջական օգտագործման ժամանակ հղումը կայքին պարտադիր է: