ՓՈՐՁԵԼՈՎ ՀԱՆԳՍՏԱՆԱԼ (1)
Արևածագը՝ վրան մլակները, բացվում է իմ ներսից, ու ամենաանհավանական ծեսի պես դուրս ժայթքում: Իմ մարմինն ավելին է, քան միս ու արյուն, և ջուրն ավելին է, քան ջրածնի օքսիդ, և մահն ավելին է, քան դատաստանը, որի մասին սիրում է խոսել ութսունհինգամյա տատս: Ենթադրում եմ, որ ծառերի տերևները, որոնք կծաղկեին ձմռան թավշյա կլինեի կնոջ պարանոցի պես և ինչ-որ գույն կունենային, որը հիմա ոչ մի կերպ չեմ կարողանում պատկերացնել, որովհետև միակ բանը, որի մասին կարողանում եմ կենտրոնանալ ու մտածել, ժամանակի միջով փոքրիկ աղջկա ճանապարհորդությունն է, որի իրագործմանը հավատում եմ որպես բացարձակ ճշմարտության, ինչպես քահանան է երկրպագում սեփական աղոթքը:
Մտնում եմ առաջին հանդիպած սենյակը, հանում կոշիկներս, հիշում երգը, որը քնելուցս առաջ երգում էր հայրիկը, վերցնում ծածկոցը. մրսում եմ, զգում եմ՝ շուրջս թպրտացող բոլոր մարդիկ մեռած են, ու ընդամենը անհրաժեշտ է թույլ հպում, շնչառության ձայն կամ ականի պայթյուն, որպեսզի ոտքի կանգնեն ու սկսվի խելահեղ պատմությունների շարքը՝ կնոջ մասին, ով կառավարում էր Եգիպտոսը, ծերունու, ով խեղդվեց օվկիանոսի ափին կանգնած - առաջին անգամ էր այդքան ջուր տեսնում, հեռուստացույցի, որտեղ գնդակահարվելը պատիվ էր և այլն: Բայց նրանց փրկելու համար ոչինչ, ոչինչ չեմ անում, փորձում եմ վերցնել կակտուսի կողքին դրված սիգարետի տուփը, բացել բալկոնի դուռը, հետո ինձ անտանելի հրճվանք է պատճառում պատից կախված ժամը, որն արդեն մոտ կես տարի է չի աշխատում. ես հնարավորություն ունեմ մտածելու, որ հենց նրա մեջ հանգրվանեց Ռայի հոգին, որոշեց կանգնել ու ինձ հետ միասին խաղաղություն անկնալել այս սոսկալի սենյակում, ուր գրքերի ու շնչահեղձ լինող ծաղիկների հոտը հիստերիայի է հասցնում:
Մտնում եմ առաջին հանդիպած սենյակը, հանում կոշիկներս, հիշում երգը, որը քնելուցս առաջ երգում էր հայրիկը, վերցնում ծածկոցը. մրսում եմ, զգում եմ՝ շուրջս թպրտացող բոլոր մարդիկ մեռած են, ու ընդամենը անհրաժեշտ է թույլ հպում, շնչառության ձայն կամ ականի պայթյուն, որպեսզի ոտքի կանգնեն ու սկսվի խելահեղ պատմությունների շարքը՝ կնոջ մասին, ով կառավարում էր Եգիպտոսը, ծերունու, ով խեղդվեց օվկիանոսի ափին կանգնած - առաջին անգամ էր այդքան ջուր տեսնում, հեռուստացույցի, որտեղ գնդակահարվելը պատիվ էր և այլն: Բայց նրանց փրկելու համար ոչինչ, ոչինչ չեմ անում, փորձում եմ վերցնել կակտուսի կողքին դրված սիգարետի տուփը, բացել բալկոնի դուռը, հետո ինձ անտանելի հրճվանք է պատճառում պատից կախված ժամը, որն արդեն մոտ կես տարի է չի աշխատում. ես հնարավորություն ունեմ մտածելու, որ հենց նրա մեջ հանգրվանեց Ռայի հոգին, որոշեց կանգնել ու ինձ հետ միասին խաղաղություն անկնալել այս սոսկալի սենյակում, ուր գրքերի ու շնչահեղձ լինող ծաղիկների հոտը հիստերիայի է հասցնում:
Սկսում եմ ինձ ազատ ձգալ բառերից, գույներից, ցավից, երջանկությունից, տան դիմաց կանգնած ծառի վախվորած հայացքից, շարունակ զգում եմ, որ մեջս ավելորդ բնություն կա, ավելորդ մարդիկ, պատմություներ, թղթեր, գրքեր, էմոցիաներ, որոնք հաճախ են ստիպում քայլել անդունդի եզրագծով ու երազել այնտեղ եղած երանելի դատարկության մասին: Մինչև վերջ չեմ կարողանում իրագործել անկման սխեման. տարածությունը, որում լցվում եմ, ամեն կողմից տաշում է միտքս, ուզում եմ մինչև վերջ տարվել ստրուկ լինելու գաղափարով ու վերջապես կառուցել իմ ներսի միակ քարե կառույցը (հաղթելով Ջոսերին), ուր պատերից աճող մոլախոտերը կտրվեն քամու հևոցին, իսկ ես զուգահեռ մոլորակից կնայեմ՝ ինչպես կարող է էքստազը՝ հողի տարփանքը, վերածծնդի լավագույն օրինակը լինել, ու հավանաբար կկարոտեմ տղամարդուն, ով կարող էր ժամերով խոսել տարադրամի փոխարժեքի մասին: Թվում է՝ լրիվ հասկանում եմ՝ ինչ նկատի ուներ Գանդին «սեփական ճշմարտության ճանապարհ» ասելով, թեկուզ ճանապարհի սահմնագծումը, ներքին նյարդի բանցակայության, բառերի կցկտուրությունը բոլորովին էլ ինքնաճանաչողությանը ընդվզման հայտ չէ. ամեն դեպքում օվկիանոսի հատակում մեռնող երկնաքարի մասին ավելի շատ եմ մտածում, քան այս լարման, կծկման, սեփական վախերի հետ միևնույն սենյակում միայնակ մնալու, իսկ խելագարությունը հարազատ քրոջ պես կարեկցում է:
Այն տարածքում, որտեղ տեղակայված եմ, չկան քարեդարյան մարդու, մամոնտների ու անգամ փղերի մասին ոչ մի վկայություն, մինչ շարունակում եմ ջրաբաշխ գործառույթ կատարել ու հենվելով սեփական ձեռքերի վրա՝ զգալ՝ ինչպես է Մարդուկը պարտվում Թիամաթին, ինչպես է պատին հենված փոշու փոքրիկ հատիկի ամեն քայլափոխին ավելանում սարսափը, կամ ինչպես է Խաթշեփսուտը վերածվում խելահեղ գեղեցիկ տղամարդու, ում հետ հավանաբար կամուսնանայի, եթե սովորեի կոճկել վերնաշապիկիս կոճակները ու ստիպված չլինեի տեսնել գազին մոռացված թեյնիկի համակերպված հայացքը:
Գրողը տանի, լինելու դժվարությունը ինձ ստիպում է էլեկտրական աթոռների նախագծեր գծել` այս քարտեզներում լղոզված անսահման տխրություն ու փշալարերից այն կողմ երկարող կյանք: Անընդհատ դատարկվելու կարիք եմ զգում: Առավոտյան շուտ եմ արթնանում՝ մտքից, որ նկուղում, ուր փոքր տարիքում սիրում էի թաքնվել, երեխաներ են սպանում, կրծում եմ եղունգներս, հետո սկսում համբուրել նրանց ձեռքերը, որոնք արյունահոսում են, ուզում եմ շփման եզրեր գտնել, սկսում եմ պատմել Հնդկաստանի մասին, Սանչիի տաճարի, աքքադացու արձանիկի, որի աչքերը արդեն մի քանի տարի է չեմ կարողանում մոռանալ: Առաջին անգամ եմ մտածում նրանց մասին, չնայած միշտ էլ զգացել եմ, որ այդ լացը լողում է արյանս մեջ, ինչպես բաց օվկիանոսում հանգրվանած գերանը և անհամեմատ հանգստանում եմ:
Հիմա նստել եմ սենյակում, որը սովորել է ինձ հետ միայնակ մնալուն, ու խաղաղ, առանց որևէ դողի, ավելորդ շարժման ու անգամ մտքի, գինի եմ խմում, ի դեպ, կարող ես միանալ:
Հիմա նստել եմ սենյակում, որը սովորել է ինձ հետ միայնակ մնալուն, ու խաղաղ, առանց որևէ դողի, ավելորդ շարժման ու անգամ մտքի, գինի եմ խմում, ի դեպ, կարող ես միանալ:
Լուսինե Եղյան
- Created on .
- Hits: 4682